همه چیز درباره شیر خشک!
شیر خشک
همه پستان‌داران برای تغذیه نوزادان خود شیر تولید می‌کنند، انسان نیز برای حداقل 400 هزار سال نوزادان خود را به وسیله شیر خود تغذیه کرده است. برای قرن‌ها، زمانی‌که بانوان نمی‌توانستند نوزادشان را شیردهی کنند، خانم شیرده دیگری این کار را به عهده می‌گرفت (دایه). فقط در 60 سال اخیر یا کمی بیشتر است که این غریزه خود را رها کرده‌ایم و به جای آن فرهنگ تغذیه با شیشه شیر رواج یافته است برخی مادران این تصور را دارند که شیر خشک اگر از شیر مادر بهتر نباشد، به خوبی آن است.
بهتر است بدانید؛ هدف از تولید شیر خشک با آنچه امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد، بسیار متفاوت بوده است. در اواخر سال 1800 این شیر به خاطر تامین مواد ضروری برای کودکانِ سرراهی و ایتام تولید شد. آنها سرپرستی نداشتندو بدون تغذیه با شیر جایگزین از بین می‌رفتند. در چنین شرایطی، شیر خشک نجات‌بخش بود.
اما همان‌طوری که زمان گذشت و موضوع عمومی تغذیه انسان و شیردهی نوزادان علمی‌تر شد، جایگزین مصنوعیِ شیر مادر به عنوان پیشرفتِ تکنولوژیکی به عموم مردم فروخته شد.
خانم “مری اسمال” مشاور شیردهی پستانی با سابقه 28 ساله از مرکز ملی زایمان استرالیا می‌گوید: اگر کسی سوال کند،”کدام شیر خشک را باید استفاده کنم؟” یا”کدام شیر نزدیک‌تر به شیر مادر است؟” پاسخ ما این است”هیچکس نمی‌داند”. زیرامنابع علمی در این باره موجود نیست.فقط سازندگان می‌دانند که محصولاتشان حاویِ چه موادی است. امکان دارد آنان ترکیب سالم خاصی را تبلیغ کنند، مثل الیگوساکارید، اسیدهای چرب با زنجیره طولانی یا بتاکاروتین، اما آنها هرگز به شما نخواهند گفت که محصول اصلی از چه ساخته شده است.
البته همه چیز درباره شیر خشک! حاویِ مواد معینی است که از گذشته مورد استفاده قرار می گرفت، البته این مواد جزء ترکیبات اصلی است. اما تا به امروز، در واقع فرمول معینی برای شیر خشک وجود ندارد. در حقیقت، تولید شیر خشک کودکان از همان روزهای اولیه روند آزمون و خطا بوده است.
اگر فرض می‌کنیم، شیر خشک از ترکیبات مناسبی برخوردار است، ولی برای سازندگان آن، ایجاد شفافیت الزامی نیست. برای مثال، آنها مجبور نیستند که ترکیبات خاص هر محصول تولیدی را ثبت کنند.
اکثر شیر خشک‌های تجاری بر پایه شیر گاو است. اما پیش از این‌که نوزاد بتواند شیر گاو را به شکل شیر خشک بنوشد، این شیر باید به شدت اصلاح شود. معمولاً باید با اضافه کردن شکر، ترکیبات پروتئینی و مواد معدنی کاهش و ترکیبات کربوهیدارتی افزایش یابد.چربی شیر باید از آن گرفته شود، زیرا به سادگی از طریق بدن انسان جذب نمی‌شود، به ویژه برای شخصی که سیستم گوارشی نا بالغ دارد، بنابراین باید با چربی‌های سبزیجات، حیوانات یا مواد معدنی جایگزین شود.
ویتامین‌ها و مواد معدنیِ مختلف به آن اضافه می‌شود، اما همیشه هضم این مواد آسان نیست (یعنی این ادعا که شیر خشک” از نظر تغذیه‌ای کامل” است حقیقت دارد، اما فقط با اضافه کردن خام‌ترین حالت ویتامین‌ها و مواد معدنی به محصولی که از نظر تغذیه‌ای پَست‌تر است).
بسیاری از شیر خشک‌ها به شدت شیرین شده‌اند، در حالی‌که اکثر شیرخشک‌های نوزادان حاوی شکر به شکل ساکاروز نیست، بلکه شکر آنها شامل میزان زیادی از انواع دیگر شکر است، مثل لاکتوز (قند شیر)، فروکتوز (قند میوه)، گلوکز (همچنین با نام دکستروز شناخته می شود یعنی شکری ساده که در گیاهان یافت می‌شود) و مالتودکستروز (شکر مالت {جو سبزشده خشک}). به همین علت است که این محصولات هنوز به عنوان”بدون ساکاروز” تبلیغ می شوند.
همچنین امکان دارد طی مراحل تولید، ناخواسته آلوده‌کننده‌هایی واردشیرخشک شود.
مواد خطرناک موجود در شیرخشک:
باکتری‌های سالمونلا و آفلاتوکسین (عامل سرطان کبد)، سموم خطرناک، سرطان‌زاها، موتاژنینک (عامل اختلالات ژنتیکی ارثی)، مواد آسیب زننده به سیستم ایمنی (تولید شده از طریق گونه‌هایی از قارچ آسپرگیلوس). در ضمن شیرخشک حاویِ آنتروباکتر ساکازاکی (علت بیماری‌های گوارشی) است یعنی پاتوژن (عامل بیماری‌زا) منتقل شونده از طریق غذایی که می‌تواند باعث عفونت خونی (عفونت کلافه کننده از طریق باکتری‌ها در جریان خون)، مننژیت (التهاب لایه‌های مغز)، عفونت و التهاب شدید روده‌های بزرگ و کوچک در نوزادان شود.
شیر خشک‌های سویا به علت میزان بسیار زیاد استروژن گیاهی(یعنی فیتواستروژنی) که دارند، بسیار نگران‌کننده هستند. در واقع، تمرکز فیتواستروژن در خون نوزادانی که شیر خشک سویا می‌نوشند، می‌تواند به میزان 13000 تا 22000 بیشتر از تمرکز استروژن طبیعی باشد. میزان بیش از حد معمولِ استروژن در بدن می‌تواند سرطان‌زا باشد.
آیا شیر خشک نوزاد را با خطر روبرو می‌کند؟
برای سال‌ها، این طور به نظر می رسید که بروز بیماری و مرگ در کودکان بیشتر منحصر به نوزادانی است که در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند که در آن کشورها گاهی آب پاکیزه برای مخلوط کردن شیرخشک در دسترس عموم نیست و مادران فقیر برای زیاد کردن شیر مجبورند آنرا با آب بیشتر حل کنند، بنابراین نوزادان با خطر بیماری‌های مسری با آب مثل اسهال و وبا و نیز محرومیت غذایی روبرو هستند. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که برخلاف اعتقاد پیشین، نوزادان در جوامع مرفه نیز در اثر تغذیه زودهنگام با چنین غذایی دچار بیماری‌می‌شوند.
به این علت که شیرخشک از نظر تغذیه‌ای کامل نیست، زیرا حاوی ترکیبات تقویت کننده سیستم ایمنی (که در شیرمادر به صورت معمول وجود دارد)،نیست. از آنجایی که نوزاد شیرخوار در حال رشد نیازهای تغذیه‌ای گسترده دارد، شیر خشک این الزامات را برآورده نمی‌کند. تاثیرات نوشیدن دائمی شیر خشک در نخستین روزهای زندگی نوزاد می تواند در کوتاه و دراز مدت بسیار مخرب باشد.
منبع: نی نی +